Ճոպանուղին, որի ծայրում էիր

Ներսումս երեկվանից դեղնավուն լամպ է վառվում, գիտեմ, որ վաղը քեզ տեսնելու միակ ու վերջին օրս է լինելու: Դրանից հետոյի անորոշությունն այնքան աղոտ է, որ անգամ չեմ մտածում այդ ուղղությամբ: Եթե տեսնեմ քեզ՝ ուրեմն կապրեմ այնքան տարի, որքան նախատեսված է: Դուրս եմ գալիս աշխատանքից, որ վազեմ տուն, որովհետև տանը գտնվելը իմ ու քո միջև եղած հեռավորությունը թեթևացնում է, համենայն դեպս ես այդպես եմ զգում: Տնից դեպի քո տարածք ճանապարհն անգիր գիտեմ. մեզ բաժանում է հինգ երկրային ժամ: Արդեն սովորել եմ կյանքս բաժանել հինգ ժամերի միջև, որ այդ ժամերի միջակայքում ընկած տարածությունը գոնե ինձ բաժին հասնի մարդավարի ապրելու համար: Բայց դեպի քո տուն ճանապարհը երազներումս միշտ ավելի երկար ու ձգձգված է եղել: Ամեն անգամ քեզ մոտ գալուց ես բացի այդ անիծյալ հինգ ժամից, հատել եմ նաև զուգահեռ աշխարհ ոտք դնելու բարդույթները, որովհետև ես ու դու երբեք, տիեզերքի ոչ մի կետում չենք եղել միաժամանակ նույն հողի վրա կանգնած, մեր միջև տարանցիկ գիծ է եղել, մենք միշտ ենք զուգահեռ աշխարհներով բաժանված եղել իրարից:

Պայուսակս դասավորում եմ ինչպես որ հարկն է: Մեկ տարի առաջվա պես շատ իրեր չեմ դնում մեջը, որովհետ գիտեմ՝ դու վստահելի ես այնքան, որ ինքս ինձ թույլ տամ անծանոթ տարածք մտնել փոքր տարողությամբ պայուսակով, առանց ավելորդ բեռների, որովհետև գիտեմ՝ քեզ տեսնելու բեռն ամենածանրն է: Հաջորդ օրը ճամփա պիտի ընկնեմ դեպի քո փոշոտ տարածքը: Մեկ անգամ չի, որ ասել եմ՝ կարծես հայելով բաժանված լինենք իրարից: Ամեն անգամ քեզ մոտ հասնելու համար հայելային տարածություն եմ կտրում: Գիշերը անսպասելի հանգիստ եմ քնում, որովհետև ենթագիտակցությունս վստահ է, որ վաղը քեզ տեսնելու եմ ու ինձ խղճալով, չի տանջում և իրեն բնորոշ հուշումներ է անում: Առավոտյան վաղ պիտի արթնանամ ու քեզ մոտ հասնեմ: Դեռ մութ է, բայց վաղ առավոտվա ու նոր օրը քեզ հետ հանդիպելու մտքից ոտքերս մեխանիկորեն գնում են ուր որ պետք է՝ կարծես նախապես ունենալով քայլերիս հերթականությունը ու ինձ ազատելով ավելորդ մտքերից:

Արդեն մեքենայի մեջ եմ, որ դեպի քո հայելային հատվածով առանձնացված աշխարհն է շտապում: Անհոգության ու մի տեսակ քեզ հետ հանդիպման անորոշության մեջ եմ, միտքս դատարկ է՝ քեզ տեսնելու համար տարածք է ազատել, որ այնտեղ քո մասին հետագա մտքերը լցվեն: Հինգ ժամն անցնում է աննկատ ու երկրային հավասարակշռությամբ: Ոչ մի այլաշխարհային խաբկանքների չեմ հանդիպում ճանապարհին: Վախենում եմ էլի վթարի մեջ հայտնվել, բայց արդեն ոչ թե վթարն է վախեցնում, այլ վթարի արդյունքում քեզ տեսնելը նորից հետաձգելու միտքը: Հայացքս ընկնում է ճանապարհին հանդիպող թռչունների երամին ու մտովի խնդրում նրանցից, որ թույլ չտան ոչ մի արարածի խոչընդոտել քեզ տեսնելը: Թռչունների՝ իմ աղերսների նկատմամբ ունեցած անտարբերությունից հասկանում եմ, որ այդ օրը ես ոչ մի այնաշխարհային արարածի ուշադրության կենտրոնում էլ չեմ ու որ ոչ մեկին այդ օրը չի հուզում ինձ ու քեզ հանդիպեցնելու խորհրդավոր գաղտնիքը:

Հայելու հակառակ կողմում հայտնվելու համար ինձ պետք է անցակետը հաղթահարել, որ ամբողջ մարմնով կարողանամ հայտնվել քո ոլորտում: Ես զգում եմ, թե ինչպես է օրը աստիճանաբար փոքրանում ու ժամերը ծախսվում են ավելորդ տարածություն կտրելու վրա ու դրանք քեզ տեսնելու վայրկյաններից են գնում:

Քո անիծյալ քաղաքում եմ արդեն: Տարածությունը նույնն է, կլիման առանձնապես չի սպառնում մեր հանդիպմանը: Շտապում եմ նշածդ հասցեով այգին, որտեղ, իբրև թե, անվտանգության աշխատակիցներից ես: Այգի մտնելուց հետո ինձ հանդիպող բոլոր մարդկանց դեմքերին նշմարում եմ քեզնից ինչ-որ մասնիկ: Կարծես իրենցից յուրաքանչյուրն այդ օրը կարող էր փոխարինել քեզ ու ես առանձնակի չէի էլ զգա տարբերությունը: Թափառում եմ այգու տարածքով ու ամեն պատահածին քո անունը տալիս, հույսով, որ ինչ-որ մեկը կգնտվի այնքան կարեկից, որ ճանաչի քեզ այն պահից սկսած, երբ քո անունը հայտնեմ նրան: Քո մասին մյուսների անտեղյակությունը ստիպում է ինձ նորից կասկածի տակ դնել քո գոյությունը իրական աշխարհում: Անունիցդ բացի սկսում եմ նաև քեզ նկարագրել՝ աչքերիդ գույնը, երիտասարդ լինելդ, հասակդ ու նույնիսկ հավանական հագուստիդ գույնը: Կարծում եմ, որ նույնիսկ քեզ չճանաչողները այդ երկար-բարակ նկարագրությունից հետո իրենց մտքում այնքան հստակ կունենան քո պատկերը, որ դու կսկսես իրենց շնորհիվ իրապես գոյություն ունենալ իմ աշխարհում:

Բայց քեզ ճանաչողներ չկան, քո մասին ոչ ոք չգիտի: Ոչ ոք չի լսել քո տարօրինակ անունը ու առավել ևս նման անունով անվտանգության աշխատակից չի պատկերացնում: Ինձ թվում է, որ քեզ չհանդիպելը կավարտվի քո քաղաքում քո անգոյության ու թափանցիկության մեջ:

Հասնում եմ ճոպանուղու տարածքին: Գուցե այդտեղ ես, ով գիտի: Այնքան եմ խոսում քեզնից, որ բոլորն իրենց աշխատանքը թողած հետաքրքրությամբ սկսում են զննել տարօրինակ մարդուկին իր տարօրինակ կորած անծանոթի հետ միասին: Դու լեգենդի պես տարածվում ես այգու մի հատվածից մյուսը, դառնում ես քաղաքի պատմության մի մասը, դառնում ես անվերջանալի շշուկ, քո անունը մի տերևից մյուսը անցնելուց էլ ավելի խորհրդավոր է դառնում ու մարդկանց մոտ քնած հիշողություններ է արթնացնում հին աշխարհի ու հին մարդկանց մասին: Դու դառնում ես ամբոխի հիշողության մի մասը՝ մեկ ժամվա ծերությամբ, բայց արդեն բավականաչափ հասուն, որ քո մասին գրքեր գրվեն:

Հետո իմանում եմ, որ դու ճոպանուղու վերջին կայանում ես աշխատում: Քո համար այդքան տարածություն կտրելը բավական չէր, հիմա էլ պիտի ճոպանուղին բերեր ինձ քեզ մոտ: Քո հետ հանդիպումը գնալով էլ ավելի է կարդացածս գրքերի պատմություններին նմանվում: Ճոպանուղու մեջ եմ արդեն ու մետաղի կասկածելի ձայնը ինձ հուշում է, որ դեռ շանսեր կան քեզ չտեսած մեռնելու, որ դեռ չեմ անցել բոլոր վտանգավոր տարածությունները, որ դեռ էլի խոչընդոտներ կան հաղթահարելու: Ճոպանուղին որքան մոտենում է վերջին, այդքան քեզ է հասնում: Փաստորեն դու ծայրում ես, քո աշխարհի վերջնակետում ու ճոպանուղին ինձ քեզ մոտ է բերում: Ծայրին հասնելով, բոլորս իջնում ենք: Ճոպանուղում, բացի ինձնից, էլի մարդիկ կային, բայց այն միայն ինձ համար էր, որ ներքև չընկավ՝ այսպես եմ մտածում ու դեպի քո ուղարկած մարդը շտապում, ով պիտի ինձ ուղորդեր քեզ մոտ: Ընկերդ է: Հետը ջերմ եմ ու մտերմիկ ժպտում եմ, որովհետև քո մարդն է, քո ուղարկածը ու վերջինը, ով քեզ հետ խոսել է: Ընկերոջդ հետ ողջ ճանապարհը լուռ անցնում ենք, ամեն երեք տարածությունը մեկ քո նման մեկն է աչքիս առաջ հայտնվում, վախեցած նայում եմ ու միայն ամենավերջում հասկանում ստեղծված պատրանքը: Երկար քայլում ենք, ես վախենում եմ որ ընկերդ այգու բոլոր այն մարդկանց կարեկցանքի արդյունքն է, ովքեր շատ կուզեին ճանաչել քո անունով մեկին, որպեսզի օգնեին թափառական փնտրողին:

Երբ հասնում ենք ամենավերջին տարածությանը, ես իրոք տեսնում եմ քեզ: Հեռվից, առանց հայելային արտացոլանքի բաժանարարով, առանց երազային միջամտությամբ, առանց երևակայությանս արդյունքի: Ես քեզ տեսնում եմ ամենաիրական աշխարհում, կանգնած հողի վրա, քայլելով դեպի իմ կողմը, հագուստներդ՝ այնքան փոշոտ, որ դժվար իրականությունից դուրս մեկը կարողանար այդքան կենցաղային շղարշ կրել իր վրա: Ես հասնում եմ քեզ ու գրկում՝ ամենապարզ ու կենցաղային եղանակով: Ես զգում եմ քո մարմնի իրական լինելը ու քո գրկելու ծանրությունը հստակ զգում եմ իմ իրական մարմնի վրա: Առաջին անգամ ես քեզ հանդիպում եմ իմ ենթագիտակցությունից դուրս ու մազերիս արմատներին զգում եմ քո կոտոշները՝ կոպիտ ու բութ ծայրով:

Քո էության միակ խտացումը աչքերիդ մեջ է՝ այդպես էի հիշում վերջին անգամ քեզ հրաժեշտ տալուց: Բայց այդ օրը, երբ լույսի տակ նայեցի կանաչ աչքերիդ, նկատեցի, որ դրանք երբեք բավականաչափ կանաչ չեն եղել, որ ընկալվեն այդ գույնի ողջ շքեղությամբ: Ես միայն այդ օրը հասկացա, որ աչքերդ համարյա կանաչ էին, նույնիսկ մի քիչ կեղտոտ կանաչ՝ այդ երանգի ամենաաղոտ ու աննշան ներկայությամբ:

Աչքերիդ գույնը փոխվել է՝ ականջիդ ասում եմ ու դու չես հասկանում բառերիս իրական իմաստը, որովհետև դու երբեք այնքան մոտ չես եղել ինքդ քեզ, որ աչքերիդ գունային տարբերությունները նկատես ու սրտիդ մոտ ընդունես:

Ես այդ օրը քո կոտոշների վրա նստած փոշին սև հագուստովս մաքրում եմ ու աչքերիդ կասկածելի գույնը հստակեցնում: Երբեք չէի մտածի, որ ենթագիտակցությունիցս մարդկանց վտարելու միակ լուծումը այդքան հասարակ ու հեշտ է:

Քո իրականության հանդեպ ունեցածս օտարությունը ցրելու համար ափիդ եմ նայում ու փորձում դրանով ապագադ գուշակել:

Երկար չես ապրելու՝ անտարբեր ձայնով քեզ հայտնում եմ:

Քեզ համար մեկ է, դու շարունակում ես ծխախոտը բերանիդ մեջ պահել ու այնքան անշուք ես ծուխը բերանիցդ դուրս հանում, որ քո հանդեպ սկսում եմ մայրական բնազդներ ունենալ: Հետո վերջին անգամ փորձում եմ էությանդ լուրջ վնասներ հասցնել, բայց քո հաստ կաշվի վրա ոչինչ էլ չի ազդում:

Պիտի գնամ՝ ստիպված եմ ասում:

Լավ՝ փորձ չես անում ինձ համոզել, որ մնամ:

Դու ինձ ցավ ես պատճառել՝ լուռ նայում եմ ու չեմ արտահայտվում:

Բավականաչափ խելացի չես, որ ինձ կողքիդ պահես՝ նետում եմ վրադ սուր դանակի պես:

Լավ՝ դանակի սրությունը շրջանցելով ասում ես:

Հետո արդեն այդ նույն ճոպանուղին ինձ ետ է բերում: Ներսում նույն մարդիկ են, ովքեր գալու ճանապարհին էին ինձ հետ: Կորստի զգացողություն չունեմ: Վերջին անգամ նայում եմ ինձնից հեռացող քո վերջնակետին, որ գնալով մատնաչափ է դառնում ու քեզ ճզմում իր գրկի մեջ: Քո փոքրությունը ի վերջո վերածվում է անհետացման: Ես քեզ թողնում եմ հայելու մյուս կողմում, անվերադարձ, ու ետ դառնում իմ տարածությունները, որտեղ անվախ կարող եմ ոտքս հողին դնել:

Վերադարձի ճանապարհին, նույն այգով եմ անցնում: Քեզնից այգում մնում է միայն քո անունը, որ մեկից մյուսը անցնելով վերափոխվում է ու հեռանում քո իրական գոյությունից: Դու աստիճանաբար մաքրվում ես իմ հիշողությունից: Զուգահեռ աշխարհները ձուլվում են իրար ու ես հայելու մյուս կողմն եմ անցնում՝ դեպի իմ իրականությունը, որտեղ դու չես եղել երբեք: